ÇİFTÇİ MALLARININ HACZİ İİK 82 m. Fıkra.1
4.Bent: Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve nakil vasıtaları ve diğer eklenti ve ziraat aletleri; değilse, sanat ve mesleki için lüzumlu olan alet ve edevat ve kitapları ve arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük nakliye erbabının geçimlerini temin eden nakil vasıtaları,
5. Borçlu ve ailesinin idareleri için lüzumlu ise borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları,
6. Borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ve borçlu çiftçi ise gelecek mahsül için lazım olan tohumluğu,
7. Borçlu bağ, bahçe veya meyva veya sebze yetiştiricisi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan bağ bahçe ve bu sanat için lüzumlu bulunan alet ve edevat,
Geçimi hayvan yetiştirmeye münhasır olan borçlunun kendisi ve ailesinin maişetleri için zaruri olan miktarı ve bu hayvanların üç aylık yem ve yataklıkları,
Görüldüğü üzere yasa,çiftçiler yönünden haczi 4. fıkrada düzenlemiştir
a-Çiftçinin kendisi ve ailesinin geçimini temin için zorunlu olan arazi: Burada araziden kasıt, ekim yapılan tarla vasıflı gayrimenkuller ile yine ot üretiminde kullanılan çayır vasıflı arazilerdir. Burada çiftçinin ve ailesinin geçimi için arazinin ne kadarının haczedilemez olduğunu belirlemede arazinin yapısı,iklim koşulları, ürün verimi, gibi kriterlere göre tespit yapılacaktır. Bu amaçla arazilerin nitelikleri ile ürün verimleri bilirkişi tarafından tespit edilerek rapor halinde mahkemeye sunulacaktır. Hakim kararını bu rapor doğrultusunda verecektir.
b-Çiftçinin çift hayvanları ve nakil vasıtaları:
Burada kanun her ne kadar çift hayvanlarından söz etse de, çağın getirdiği makineleşme ile birlikte, çift hayvanlarının yerini traktör almıştır. Bu madde kapsamında çiftçiye ait bulunan traktörünün haczi mümkün değildir.Ancak her traktör için haczedilemez demek doğru değildir. Değeri yüksek olan traktör elbette ki haciz edilebilecekler. Buradaki prosedür,Traktörün satışı yapılacak ancak, çiftçinin gereksinimine uygun kadar bir traktör alınabilecek para çiftçiye bırakılacak ve bu miktarı haczedilemeyecektir.(Yargıtay, aşağıda verdiğimiz kararında “traktörün değerine bakılmaksızın eğer çiftçi traktörü olmadan, beden gücü ile faaliyetini yürütemeyecek ise, traktörünün haczi mümkün değildir. ” şeklinde içtihat oluşturmuştur.) Ancak, dikkat edilmesi gereken en önemli husus, haczedilmezlik iddiası İcra Hukuk Mahkemesinde Bir şikayet davası olarak dermeyan edilmelidir. Ayrıca bu davanın açılması süresi, haczin öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün olup,(hak düşürücü Süre) bu sürede davanın açılmaması halinde bu hakkına kaybına neden olacaktır. Ve bu takipte süre geçirildiği için bir daha haczedilmezlik iddiası ileri sürülemeyecektir.
Her bir takip için bu iddia ayrı ayrı ileri sürülmesi gerekir ve 7 günlük hak düşürücü süre içinde dava açılması zorunludur.
c-Çiftçinin çiftçilik faaliyetinde kullandığı alet ve makinalarında haczi mümkün değildir:
Bu aletler ot biçme makineleri,Tohum serpme makineleri,patoz ve benzeri tohum çıkaran makineler. Ot toplamada kullanılan tırmık ve benzeri aletler ile her türlü traktör römorku,pullukları ve diğer ekim makineleri çiftçinin haczedilemez malları kapsamındadır
Yargıtay Hukuk genel Kurulu 2014/12-742 Es. 2016/578 Kar “Borçlu çiftçi ise, kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi, çift hayvanları, nakil vasıtaları, diğer eklenti ve ziraat aletleri….” haczedilemez. (2004 sayılı İİK m.84/c.1)Yargıtay Hukuk genel Kurulu 2014/12-742 Es. 2016/578 Kar “)
Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 2013/11614 Es. Ve 2013/20163 Karar. K. T. 30.05.2013
“İİK’nın 82/1.maddesinin 4.bendi ve 82/2. maddesine göre, “Borçlu çiftçi ise, kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi, çift hayvanları, nakil vasıtaları, diğer eklenti ve ziraat aletleri….” haczedilemez. Borçlunun bu maddeden yararlanabilmesi için asıl mesleğinin çiftçilik olması ve bilfiil bu işi yapması gerekir. Anılan maddeye göre haciz edilmemesi gereken taşınır ve taşınmaz malları ve miktarları tespit edilirken, borçlunun ve ailesinin geçimi için zorunlu olup olmadığı ile tarımsal faaliyetini sürdürebilmesi için gerekli olup olmadığı hususunun göz önünde tutulması gerekmektedir. Traktör de bir ziraat aletidir ve haczi konusunda da belirtilen bu ilke geçerlidir.Bugün ülkemizde karasabanla çiftçilik yapan çok az sayıda insan kalmıştır. Karasaban çağdaş bir tarım aleti olmadığı gibi, hayvanlarla nakil yapılması da çağdaş bir yöntem değildir.Bu itibarla teknolojideki gelişmeler nedeniyle verimliliği, kaliteyi ve kârlılığı arttıran, ekonomik hayata artı değerler kazandıran makinelerde çiftçilerimiz için bir ihtiyaçtır. İİK.’nun 82.maddesinin 2.fıkrası gereğince ekonomik hayatın sürekliliği, borçların bir an evvel ödenmesi, çiftçinin kendisinin ve ailesinin sağlık içinde yaşamlarını sürdürebilmesi, çiftçilik mesleğinin devamı için zorunlu, vazgeçilmez, çağın koşullarına uygun alet, edevat, makine ve benzer vasıtaların makul kıstaslar dahilinde haczedilmezlik kuralı kapsamında değerlendirmesi gerekmektedir.
Yargıtay 12. Hukuk dairesi 2010/11565 es ve 2010/24/534 Kr. sayılı kararı gereğince “İİK 82/4 maddesi gereğince borçlunun sanat ve mesleği için gerekli olan alet ve edevat …, geçimini temin için nakil vasıtaları haczedilemez. Ancak bu kuralın uygulanabilmesi için borçlunun borçlunun haciz sırasında meslek ve sanatı sürdürüyor olması gerekir Meslek eşyasının haczedilmezliği mutlak bir yasa kuralı olduğundan, yorum veya kıyas yolu ile de olsa mahcuzun satılarak bedelinden daha ucuzunun alınması için borçluya para ayırıp kalanının alacaklıya ödenmesine karar verilemez. Nitekim borçlunun çiftçilikle uğraştığı, pamuk yetiştiriciliğinde tohum yatağı hazırlığı toprak ilaçlama ekin gübreleme, çapalama sulama, zararlı mücadelesi, hasat gibi insanın fiziksel gücünü aşan faaliyetlerde bulunduğu, traktörü olmadan bireysel çabası ile bu faaliyetlerde bulunamayacağı bilirkişi raporuyla belirlenmiştir. Açıklanan nedenlerle haczedilmezlik şikayetinin kabulü gerekirken reddine karar verilmesi isabetsizdir”
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2018/1643 E. , 2018/14178 K.
O halde mahkemece; yukarı belirtilen ilkeler ışığında gerekli araştırmalar yapıldıktan sonra, borçlunun ve ailesinin geçimini sağlaması için yeterli arazi miktarı ile arazi üzerinde yetiştirilebilen ürün de dikkate alınarak, borçlunun, İİK.’nun 82. maddesinin 1. fıkrasının 4.ve 7. bentleri kapsamında faaliyetlerini sürdürebilmesi için traktöre ihtiyacı
olup olmadığı, ihtiyacı varsa şikayete konu traktörün kıymeti ve borçlunun haline münasip traktörü alabilmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten sonra,traktörün kıymeti, borçlunun haline münasip traktörün bedelinden fazla ise satılmasına,satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen traktörü alabilmesi için gerekli olan paranın
borçluya bırakılmasına, kalanın hak sahiplerine ödenmesine karar verilmesi gerekirken,eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK’nin 366. ve HUMK’nin 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 25/12/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.
d-Borçlu ve ailesinin geçinmesi için Gerekli hayvanlar:
Bunlar 5. ve 7. Benlerde zikredilmiştir. 5. Bentte borçlu ve ailesinin süt ihtiyacı için tercihlerine bağlı olarak bir manda,bir inek veya üç koyun yada üç keçi. 7. bentte ise çiftçinin hayvan yetiştiricisi olması durumunda kendisi ve ailesinin ihtiyacı kadar hayvanları ile bu hayvanlar için üç aylık yem ve yataklıkları haczedilemez.
e-Borçlu çiftçi ise, gelecek dönem için gerekli olan tohumlukları haczedilemez.
f-Bağ bahçe ve bu sanat için lüzumlu bulunan alet ve edevat haczedilemez
Borçlu bağ, bahçe veya meyve veya sebze yetiştiricisi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan bağ bahçe ve bu sanat için lüzumlu bulunan alet ve edevat haczedilemez.
